|
|||||||||
|
Kitap Tanıtımı:
SOVYETLER BİRLİĞİNDE ÇÖZÜLME ve TEORİDEN KOPUŞ : Sosyo-Ekonomik Bir Çözümleme Denemesi
Prof. Dr. NuriBURHAN*
KİTABIN ADI : SOVYETLER BİRLİĞİNDE ÇÖZÜLME ve TEORİDEN KOPUŞ : Sosyo-Ekonomik Bir Çözümleme Denemesi
KİTABIN YAZARI : Yard. Doç.Dr. A.Niyazi ÖZKER
KİTABIN BASILDIĞI YAYINEVİ: OZAN SANATEVİ YAYINLARI
BASIM TARİHİ : Ağustos- 1999.
KİTABI DEĞERLENDİREN : Prof. Dr. Nuri BURHAN
Parg. 1. Yard. Doç. Dr. A.Niyazi ÖZKER’ yazmış olduğu “Sovyetler Birliğinde Çözülme ve Teoriden Kopuş” isimli kitap, yeniden yapılanma ve dışa açılma politikaları kapsamında Sovyetler Birliğinin yapısının hangi aşamalardan hangi hedefler doğrultusunda geçtiğinin öz bir anlatımını hedeflemekte ve ele aldığı konuları sadece teoriye dayalı bir sosyolojik saptamanın da ötesinde ekonomik boyutuyla da birlikte değerlendirmeyi ön plana çıkartmaktadır.
Parg. 2. Bu bağlamda ilgili eser, Sovyetler Birliğinin son dönem özlü bir geçmişini her iki yönüyle de vurgularken, sosyal içerikli politikaları da irdelemeyi hedeflemiştir denebilir. Özellikle Sovyetler Birliğinde 1917 Ekim Devrimi yılları ile son dönemle örtüşen yıllar arasındaki sosyo-politik ve sosyo-ekonomik açıdan hedef farklılıkların ortaya konulası amaçlanmış; bununla birlikte bu yapının proleter bir yapı ve politbüro kapsamındaki değişimler ile açıklanmaya çalışılması toplumsal değişimin de ortaya konulması açısından öncelikli kriterler olarak ön plana çıkartılmıştır.
Parg. 3. İlgili sürecin anlaşılması ve iyi bir analizi için oldukça önemli olan bu yaklaşım, diğer taraftan siyasal davranış, mülkiyet ilişkileri ve özelleştirme trendinin yaptırımları açısından ortaya konulmaya çalışılmış; son derece özlü ve bilimsel bir anlatım diliyle Sovyetler Birliğindeki hedef güçlü bir demokratikleşme trendinin varlığına dikkat çekilmiştir.Şüphesiz Sovyetler Birliğindeki teorik esasların belirlenmesi benimsenmesi eğitim süreciyle de örtüşen bir olgudur. örtüşen bir olgudur. Yard. Doç.Dr. ÖZKER bu kitabında Sovyetler Birliğindeki eğitimin ideolojik yapılanmasına dikkat çekerken, teoriden kopuş süreci içersinde farklılaşan eğitimin siyasal faklılaşmalara bir alt yapı oluşturabileceğine ilişkin eğitim gibi önemli bir kuruma da dikkat çekmiştir.
Parg. 4. Yine kitapta Sovyetler Birliğinin teoriden kopuş süreciyle yaşadığı ideolojik süreçteki farklılaşmanın, sosyo-politik açıdan oldukça belirgin bir yapıda ortaya çıktığı ve şekillendiğine dikkat çekildikten sonra, ilgili süreçte bunun bir kimlik arayışı olarak şekillenebileceğine değinildikten sonra eski-klasik ideolojinin keskin otokratik ve şartsız müdahaleci yapısından, daha çok liberal bir çizgiye kayan ve açık piyasa işlemleriyle de örtüşen bir süreci varlığı irdelenmeye çalışılmıştır.
Parg. 5. Bu açıdan devrimler sosyolojisine uygun bir zemin de ideolojinin bugünkü durumu açısından bireyin, içinde yaşadığı toplumun değişmekte olan çizgisine paralel, ideolojinin şartsız sınıflandırma ile dış etkilere açık sosyo-politik çerçevesinin pragmatik yapısı arasında bocalayan ve bunun dışında bir arayış içerisinde olduğuna değinilmiştir. Yard.Doç.Dr. A.Niyazi ÖZKER’ in kitabında en önemli saptamalardan birinin günümüz Sovyetler Birliğinin artan siyasal pragmatik yapısı, dışa açık bir iktisadi gelişme zeminine dayanarak etkin bir siyasal katılma ile sonuçlanan yapısında siyaset bilimi teorisine uygun bir gelişme sürecinin yaşandığının ortaya konulmasıdır. Bu saptamayı detayları açısından kısaca şu şekilde özetlemek mümkündür.
Parg. 6. Öncelikle, değişim süreci başında öncelikli hız kazanan konu iktisadi bir gelişmenin dışa açık bir iktisadi gelişme olması ve bu durumunda ekonomik yapılanma bazında Sovyet toplumunu farklı bir model arayışına itmiş olmasıdır. Kitaptaki saptamalar açısından özellikle bunun nedenlerine değinilmesine son derece doğru bir perspektiften bakıldığı izlenmektedir.
Parg. 7. Diğer taraftan ekonomik süreçteki dışa açık bu gelişme, toplumsal ile hızlı bir korelasyona kavuşarak, toplumsal bu sosyo-ekonomik değişmelerin zeminini, ülke dışı sosyo-politik değişmelerin belirler duruma gelmesinin saptanmasıdır. Bir diğer başka açıdan ise mevcut ideolojinin şartsız sunduğu teoriye ilişkin siyasal tutumların dağılımı ve tekrar oluşumundaki süreci pragmatik bir alana itmiş olduğunun ortaya konulmuş olmasıdır. Bu bağlamda yeni süreçteki toplumsal bir piyasa ekonomisinin de gerekçeleri dolaylı da olsa ortaya konulmuş olmaktadır.
Parg. 8. Çünkü eserde de özellikle adeta bir ana fikir olarak saptanarak ortaya konan fikir, merkezi-otokratik planlamanın başarısızlığa uğramasına rağmen, ekonominin bilinçli yönlendirilmesine ilişkin teorik anlamda bu unsurun varlığını kısmen de özde koruyabilmesi olgusudur. Yard.Doç.Dr. A.Niyazi Özker’in kitabı son derece öz ve yoğun cümlelerle dolu. Bu yoğun akademik anlatımı, kitabın yoğun içeriği ve sınırlı hacmiyle kıyasladığımızda haklı bulmamak elde değil. Kitabın anlatım dilindeki akademik uslüp, kitabın ele aldığı ve işlediği konuya son derece uygundur.
Parg. 9. Sovyetler Birliğindeki son dönem gelişmeleri, GLASNOST VE PERESTROİKA açısından değerlendirmek isteyen herkesin ciddi bir başvuru kaynağı olarak görmesi gereken bir kitap. Kitabın yayınlanmasına öncülük eden Ozan Sanatevi sahibi Sn. Rahmi AKDAŞ’ ı ve çalışanlarını da ayrıca kutlar, Yard.Doç.Dr. A.Niyazi ÖZKER’ in bundan sonraki çalışmalarının da aynı şekilde devamını dilerim.