Vergi kaçakçılığını ortaya çıkaran en temel olgu mükellefin vergiye direnç göstererek vergi ödeme konusundaki isteksizliğidir. Mükellefin davranışlarını şekillendirerek, vergi kaçakçılığının ortaya çıkmasında ve gelişiminde belirleyici olan bir takım değişkenler bulunmaktadır. Bu değişkenler vergi tekniği kapsamında ortaya çıkan değişkenler ve sosyal değişkenler olmak üzere iki temel başlıkla incelenebilir. Vergi tekniği kapsamında vergi kaçakçılığında belirleyici olan değişkenler, vergi oranı, vergi ceza oranı ve denetim olasılıkları, mükellefin gelir düzeyi, vergi sisteminin karmaşıklığı ve vergi afları ele alınabilir. Mükellefin eğitim düzeyi, cinsiyeti, yaşı, soysal normlar ve vergi ahlakı da sosyal değişkenler başlığı altında vergi kaçakçılığı üzerinde belirleyici olan etkenlerdir. Söz konusu değişkenlerin hemen tümü vergi kaçakçılığının ortaya çıkmasında ve gelişmesinde etkili olurken vergi kaçakçılığının yaygınlaşması ve derinleşmesi de söz konusu değişkenler üzerinde bir takım baskıların oluşmasına yol açarak ekonomik ve sosyal dokunun yozlaşması sürecine işlerlik kazandırmaktadır. Bu değişkenler ülkeler arası farklılık gösterirken aynı ülkeye ilişkin farklı çalışmalardan oldukça farklı bulgular elde edildiği de görülmektedir.

Müslüman toplumlarda, fakirleri korumak, işsizlere yardım etmek, askeri personelin ihtiyaçlarını karşılamak, İslâm dinini yaymak, devlet aleyhindeki faaliyetleri önlemek, okullar, hastaneler, camiler inşa ettirmek ve sosyal hizmetlerin ifasını gerçekleştirmek, devletin asli görevleri arasında yer almıştır . Bu görevleri yerine getirmek, devletin işi iken zamanla bu görevlerin yerine getirilmesinde devletin yükünü hafifletici birtakım müesseseler kurulmuştur. Bu müesseselerden biri de vakıflardır . Vakıfların yerine getirdiği birçok sosyal hizmetin yanı sıra bazı idarî fonksiyonları da vardır.

In this paper, we would like to show that for very similar cases the decisions of the European Court of Human Rights (below: ECHR) can sometimes be quite different (II) and that it is necessary to harmonize the principles governing the reduction of damages (III). We will start with some preliminary remarks concerning these principles in European Tort Law (I).

Eğitim fakültesi Sosyal Bilgiler Öğretmenliği programında yer alan İnsan Hakları ve Demokrasi dersi demokrasinin toplumsallaşması açısından önemli işleve sahiptir. İHD dersinin etkinliği, dersin nasıl bir ortamda, hangi yöntemle ve kimin tarafından verildiğiyle yakından ilişkilidir.

Bu çalışmada, İHD eğitiminin hangi branşta öğretim elemanları tarafından verildiği analiz edildi. Toplanan veriler ve yapılan analize göre, İHD dersine gereken önemin verilmediği ve derse genellikle tarihçilerin girdiği sonucuna varıldı. Dersin tarihçiler tarafından verilmesi, İHD dersinin Vatandaşlık Bilgisi ile özdeşleştirilmesinden kaynaklanıyor. Vatandaşlık Bilgisi ise monolitik ulusçu ideolojinin öğretildiği bir ders olarak algılanıyor.

Her devir ve toplumda insan, kısa veya uzun hayat sürecinde tabii ve sosyal nitelikteki çeşitli tehlikelerle (=rizikolarla) karşı karşıyadır. Can ve mal güvenliğini çeşitli şekil ve derecelerde tehdit eden bu tehlikelere karşı insanoğlu ve müesseseler devamlı mücâdele halinde bulunmuşlardır. İnsan fıtratındaki bir özden neşet eden bu mücâdele duygusu tarihin ilerleyen devirlerinde tecrübeyle tekâmül edip aynı gayenin tahakkuku için her ülkenin kendi kültür yapısına uygun olarak çeşitli şekillerde dizayn edilmeye çalışılmıştır.

Müslüman toplumlarda da İslâm’ın ilk yıllarından itibaren günümüz modern sosyal güvenlik kurumlarının sunduğu hizmetleri, dînî sosyal güvenlik kurumları olarak nitelendirebileceğimiz kardeşlik ilkesi, âile, devlet (beytü’l-mâl), âkile, zekat, vakıflar, sandıklar (âhilik ve loncalar) vb zorunlu ve/veya gönüllü kuruluşlar tarafından çoğu kez karşılığı Yüce Allah’tan beklenilerek o günkü şartlarda ifâ ediliyordu. Bu bağlamda İslâm hukuk tarihinde ortaya çıkan sosyal güvenlik kurumları ve sosyal yardımlaşma ve dayanışma tekniklerinin ne tür “sosyal riskleri” karşıladığı, birey ve toplumların sürekliliği için ortaya çıkan sosyal boşlukların nasıl doldurulduğu, geçmişten günümüze ne kadar yol alındığı, modern sosyal güvenlik tekniklerine kıyasla, temel oluşturan klasik sosyal güvenlik tekniklerinin neler olduğu hep merak konusu olmuştur. Biz bu makalemizde İslâm hukuk tarihinde sosyal güvenlik alanında gerçekleştirilen ve kurumsallaşan sosyal güvenlik müesseseleriyle kurumsallaşamayan sosyal yardımlaşma ve dayanışma tekniklerini ele almayı amaçladık.